Phát triển du lịch cộng đồng bền vững

PTĐT – Du lịch cộng đồng những năm gần đây được tỉnh xác định là điểm nhấn quan trọng giúp quảng bá những giá trị văn hóa đặc sắc vùng Đất Tổ. Loại hình du lịch hấp dẫn này không chỉ góp phần thu hút du khách trong nước và quốc tế mà còn góp phần tạo việc làm, mang lại thu nhập bền vững cho người dân địa phương.

Mô hình níu chân du khách

Tham gia Tour du lịch thăm xã Hùng Lô, thành phố Việt Trì, chiêm ngưỡng Đình cổ Hùng Lô – Quần thể di tích thờ Vua Hùng và những vị thành hoàng của làng có niên đại hơn 300 năm tuổi, du khách không chỉ được nghe giới thiệu những điển tích lịch sử về truyền thống, nguồn cội mà còn được chiêm ngưỡng những giá trị nghệ thuật điêu khắc đỉnh cao đặc trưng thời Hậu Lê trên gỗ, gốm, tập trung tại tòa Đại đình. Ngoài ra, nơi đây cũng lưu giữ được tương đối đầy đủ các đồ thờ tự như đỉnh, đèn, lư hương, hạc… bằng gốm, đồng chạm khắc tinh xảo. Tiêu biểu nhất là năm cỗ kiệu sơn son thếp vàng, hệ thống 43 câu đối ca ngợi cảnh trí quê hương và công đức Vua Hùng… Trong không gian cổ kính của đình làng, làn điệu Hát Xoan – Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại được thể hiện bởi những người con sinh ra và lớn lên nơi phường xoan gốc Hùng Lô bỗng trở nên hấp dẫn và có sức lôi cuốn lạ kỳ. 

Chị Selly Naouma – du khách người Đức hào hứng chia sẻ: “Trước đây tôi mới chỉ được xem trên mạng nhưng hôm nay được tận mắt thưởng thức Hát Xoan Phú Thọ, tôi thấy thật ấn tượng, đặc biệt là hình ảnh các cháu thiếu nhi biểu diễn. Chắc chắn tôi sẽ quay lại nơi này cùng với gia đình và những người bạn trong thời gian tới”.

Rời phố thị đến với huyện miền núi Tân Sơn, nơi có Vườn Quốc gia Xuân Sơn, một trong 15 vườn Quốc gia lớn nhất Việt Nam. Nơi đây trở nên nổi tiếng khi có hệ động thực vật vô cùng phong phú, đa dạng với hơn 365 loài động vật; 726 loài thực vật bậc cao; 16 hang động đá thạch nhũ lung linh, huyền ảo ở giữa lưng chừng núi rừng thẳm xanh là thác Tiên trong lành, mát lạnh, tựa như một dải lụa giữa thiên nhiên hoang sơ, giản dị. Cùng với đó, khi đến với Xuân Sơn, du khách còn có cơ hội trải nghiệm và tìm hiểu bản sắc văn hóa của đồng bào Mường, Dao thông qua các hoạt động như: Đan lát đồ dùng thủ công, dệt thổ cẩm, thêu, lễ cấp sắc, đâm đuống, múa xòe…; thưởng thức đặc sản lợn lửng, gà chín cựa, thịt chua, lúa nếp thơm vùng lòng chảo Xuân Đài, Kim Thượng, khoai tầng, chuối phấn vàng… thông qua mô hình homestay. Ngoài ra, du khách còn được tham gia nhiều hoạt động như, giao lưu văn nghệ lửa trại với các tiết mục đặc sắc của đồng bào Mường, Dao… 

Ông Trần Văn Giang – Trưởng phòng Văn hóa – thông tin huyện Tân Sơn khẳng định: Những năm gần đây, lượng khách tham quan du lịch đến Vườn Quốc gia Xuân Sơn tăng mạnh. Trong quý I năm nay, ước tính có trên 7.000 lượt khách. Đặc biệt trong dịp nghỉ lễ Tết 30/4, 01/5 vừa qua, 8 Homestay của hơn 20 gia đình với đầy đủ tiện nghi đã hoạt động tối đa, đáp ứng phục vụ khoảng 5.000 lượt khách lưu trú, ăn uống và tham quan du lịch.

Hướng phát triển du lịch bền vững bằng cách xây dựng điểm du lịch cộng đồng tại xã Hùng Lô và sản phẩm du lịch sinh thái cộng đồng Vườn Quốc gia Xuân Sơn… đã đem lại sự đổi thay tích cực đối với nhận thức của cán bộ và người dân về du lịch nói chung, du lịch cộng đồng nói riêng. Phong cảnh làng quê ngày càng trở nên yên bình, đường làng, ngõ xóm sạch sẽ, người dân đã nhận thức được việc phát triển sản xuất gắn với đón khách du lịch đến tham quan và bảo vệ môi trường. Nhiều gia đình đã chủ động cải tạo nhà ở, mua sắm trang thiết bị cần thiết để phục vụ đón khách du lịch tham quan, lưu trú; các công trình được đầu tư xây dựng tái hiện không gian văn hóa của từng dân tộc đã góp phần giữ gìn và bảo tồn các giá trị văn hóa của địa phương.

Tiếp tục đầu tư nâng cao chất lượng, hiệu quả
Đất cội nguồn với nhiều di tích, di sản văn hóa Quốc gia, Phú Thọ được đánh giá là “vùng đất vàng” cho phát triển du lịch. Trên địa bàn tỉnh hiện có 1.372 di tích văn hóa, lịch sử và các địa điểm liên quan đến di tích. Ngoài 2 mô hình du lịch cộng đồng đang phát huy được hiệu quả khi thu hút đông du khách trong nước, quốc tế đến tham quan, trải nghiệm là Vườn Quốc gia Xuân Sơn và Đình cổ Hùng Lô… Sở VHTT&DL đang triển khai nhân rộng mô hình đặc sản bưởi Đoan Hùng và các xã vùng ven Đền Hùng… Nhằm phát huy hiệu quả một tiềm năng lớn về du lịch, phát triển đa dạng các loại hình du lịch sinh thái, văn hóa, lịch sử, tham quan, nghỉ dưỡng…
Tuy nhiên, theo các nhà quản lý và đại diện các công ty du lịch lữ hành, mặc dù là địa phương có nhiều tiềm năng, lợi thế để phát triển du lịch, song trong những năm qua, ngành Du lịch tỉnh ta vẫn chưa phát huy hết tiềm năng, vốn có. Nhiều danh lam, thắng cảnh chưa được khơi dậy và khai thác đạt hiệu quả cao như: Vườn Quốc gia Xuân Sơn – huyện Tân Sơn, đầm Ao Châu, ao Giời – suối Tiên (huyện Hạ Hòa)…

Để phát triển du lịch thành ngành công nghiệp không khói và phát huy hiệu quả mô hình du lịch cộng đồng, cùng với việc thực hiện các giải pháp đồng bộ như: Lựa chọn, quy hoạch và phát triển các điểm du lịch cộng đồng có đầy đủ các yếu tố về cảnh quan sinh thái, đảm bảo an toàn, an ninh dựa trên các giá trị văn hóa vùng Đất Tổ để đầu tư xây dựng; nâng cấp hạ tầng cơ sở; có kế hoạch đào tạo nguồn nhân lực phục vụ cho phát triển du lịch; đào tạo, nâng cao nhận thức cộng đồng, đặc biệt là đối với đồng bào các dân tộc thiểu số… tỉnh cũng đã đưa ra nhiều cơ chế ưu đãi, chính sách thông thoáng thu hút đầu tư, khuyến khích, hỗ trợ doanh nghiệp kinh doanh du lịch, phát triển khu, điểm du lịch của tỉnh, nhất là du lịch cộng đồng gắn với các sản phẩm, sản vật đặc trưng của từng vùng miền. 
Với cách làm này, trong những năm qua, tỉnh đã thu hút hơn 30 lượt doanh nghiệp đến khảo sát, nghiên cứu, đánh giá, tìm kiếm cơ hội đầu tư thương mại, du lịch, trong đó có 10 dự án được UBND tỉnh thông qua với tổng mức đầu tư gần 500 tỷ đồng. Đến nay, toàn tỉnh có gần 300 cơ sở lưu trú với hơn 3.700 phòng, 28 khách sạn và 5 khách sạn từ 3 sao trở lên, cơ bản đáp ứng được nhu cầu lưu trú của khách du lịch. Năm 2018, tỉnh đón hơn tám triệu lượt khách tham quan và thực hành tín ngưỡng, phục vụ 580 nghìn lượt khách lưu trú, trong đó 7.200 lượt khách quốc tế. Doanh thu từ du lịch dịch vụ đạt khoảng 3.000 tỷ đồng, tạo việc làm cho hơn 13.000 lao động trực tiếp và gián tiếp.
Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XVIII đã xác định phát triển du lịch là một trong bốn khâu đột phá phát triển kinh tế-xã hội của tỉnh giai đoạn 2016-2020. Từ năm 2016 đến nay, toàn tỉnh đã huy động khoảng trên 4.300 tỷ đồng đầu tư phát triển du lịch, trong đó tập trung nâng cấp hạ tầng giao thông kết nối đến bốn trung tâm du lịch trọng điểm của tỉnh là thành phố Việt Trì và các huyện: Thanh Thủy, Tân Sơn, Hạ Hòa. Song quá trình tìm hướng đi trong phát triển du lịch nói chung và du lịch cộng đồng nói riêng vẫn còn gặp không ít khó khăn do công tác thu hút doanh nghiệp lớn đầu tư vào du lịch còn hạn chế, việc đầu tư các điểm du lịch cộng đồng còn manh mún; các sản phẩm, đặc sản địa phương tại các điểm du lịch chưa được địa phương quan tâm…
Ông Nguyễn Đắc Thủy – TUV, Giám đốc Sở Văn hóa – Thể thao và Du lịch khẳng định: “Với tiềm năng, lợi thế to lớn cùng những giải pháp đồng bộ, loại hình du lịch cộng đồng đang mang lại hiệu quả cao cho kinh tế hộ gia đình, góp phần quảng bá hình ảnh của những miền quê Đất Tổ gắn liền với những nét văn hóa đặc sắc đến với bạn bè khắp bốn phương. Thời gian tới, chúng tôi tiếp tục đẩy mạnh các hoạt động phát triển du lịch gắn với bảo tồn giá trị văn hóa truyền thống, môi trường, sự thân thiện mến khách; mở các lớp tập huấn nâng cao tay nghề, kỹ năng giao tiếp, phục vụ và giữ gìn vệ sinh môi trường. Đồng thời, tăng cường các tour, tuyến; hình thành các sản phẩm đặc trưng của từng vùng miền và khôi phục các làn điệu múa, các ngành nghề truyền thống… để thu hút ngày càng nhiều khách du lịch trong và ngoài nước đến tham quan, kéo thời gian lưu trú, sử dụng các dịch vụ tại tỉnh…”.

(Quốc Đại – baophutho.vn)