Từ xưa cho đến nay chiếc nón lá đã đi vào cuộc sống như một sự tự nhiên vốn có. Ban đầu nón lá với công dụng chủ yếu là che nắng che mưa cho những người dân lao động dần trở thành một vật trang trí làm duyên cho người phụ nữ Việt Nam cả ở vùng nông thôn lẫn thành thị.
Tạo hình trên nón lá là một việc khó đối với người họa sĩ. Trước hết do khuôn nón được tạo nên bởi rất nhiều lá (de) ghép lại với nhau khiến cho bề mặt nón có rất nhiều đường gân, bút vẽ rất khó tạo ra những nét mềm mại mà không bị đứt đoạn, mặt ngoài của nón được phủ một lớp sơn bóng rất trơn không thấm nước nên người họa sĩ phải vẽ nhiều lượt đảm bảo độ bền, đẹp.
Chất liệu dùng trang trí nón lá không phải các loại màu thông thường bởi màu thông thường sẽ không chịu được tác động của nắng, mưa. Người vẽ trước tiên phải vẽ phác thảo nội dung trên giấy vẽ, ước lượng sao cho bố cục hài hòa cân đối với khuôn nón (tạo hình phải phù hợp với trang trí hình tròn), khi đã được bố cục ưng ý sẽ dùng bút ke nét để vẽ trực tiếp hình lên trên nón lá, công đoạn này yêu cầu kỹ thuật của người vẽ, phải thuộc hình để nét vẽ được lưu loát, sau vẽ nét là công đoạn tô màu cho tác phẩm, toàn bộ những màu vẽ khi đưa lên nón đã được người vẽ lựa chọn từ trước sao cho có gam màu, bản thân chiếc nón rất thanh nhã nên khi phối màu cho nón người vẽ thường chọn những gam màu nhẹ nhàng thanh thoát. Yếu tố độc bản của nón lá vẫn được giữ nguyên từ lúc làm nên chiếc nón mộc cho tới khi trang trí cho thêm đẹp.
Trong các chương trình giới thiệu quảng bá du lịch Phú Thọ chiếc nón lá luôn là sự lựa chọn trang trí đầu tiên tạo ra sự sinh động, bắt mắt cho các quầy giới thiệu sản phẩm du lịch, thu hút sự quan tâm đặc biệt của người xem.
Chủ đề của nón lá vẽ vô cùng đa dạng: hình ảnh rừng cọ đồi chè, hình ảnh cây đa, bến nước, sân đình, cánh đồng lúa với những đàn trâu, hình ảnh hát xoan, phong cảnh đền Hùng…đặc biệt là dòng chữ Du Lịch Phú Thọ nổi bật trên vành nón.
Hình ảnh các thiếu nữ với tà áo dài thướt tha trên tay là những chiếc nón lá được trang trí luôn mang lại vẻ tao nhã thanh thoát của người phụ nữ Việt Nam.
Du khách trong và ngoài nước rất yêu thích những chiếc nón lá trang trí bởi bản thân chiếc nón mang phong vị quê hương, những hình ảnh trang trí vừa làm tôn thêm vẻ đẹp chiếc nón lại mang những thông tin địa điểm, dấu ấn nơi du khách đặt chân tới thăm.
Sản phẩm nón lá gắn với đời sống sinh hoạt của người dân Phú Thọ, nổi tiếng với làng nghề nón lá Sai Nga – Cẩm Khê và Gia Thanh – Phù Ninh. Việc thiết kế tô điểm thêm vẻ đẹp, nét văn hóa vùng trung du Đất Tổ thể hiện trên nón lá sẽ là món quà lưu niệm độc đáo hấp dẫn cho du khách và lan tỏa giá trị văn hóa trên những chiếc nón.
Bài và ảnh: Trung Thành – Trung tâm TTXT Du lịch
