Trang sức bạc với họa tiết tinh xảo, hoa văn truyền thống đẹp mắt, được chế tác bởi những đôi bàn tay tài hoa của các nghệ nhân người Mông ở Sa Pa đã được rất nhiều du khách lựa chọn như một món quà lưu niệm đầy ý nghĩa khi đến với mảnh đất du lịch Sa Pa.
Đã từ rất lâu, trang sức bạc như là một thứ bùa hộ mệnh trong cuộc sống tâm linh của người Mông. Theo quan niệm của người Mông, bạc có chức năng bảo vệ sức khỏe, hạnh phúc của con người và liên quan đến nhiều nghi lễ tâm linh. Trang sức bạc còn là một phần không thể thiếu góp phần tạo nên nét duyên dáng và đặc trưng riêng trên bộ trang phục truyền thống của người Mông. Với đồng bào người Mông, bạc cũng là của hồi môn không thể thiếu mà bố mẹ trao cho con gái khi về nhà chồng… Chính vì thế, nghề chế tác trang sức bạc luôn giữ một vị trí quan trọng trong đời sống kinh tế của đồng bào người Mông Sa Pa nói riêng và cộng đồng người Mông khắp các bản làng vùng Tây Bắc nói chung.
Nghề chạm khắc bạc thủ công của người Mông đòi hỏi rất nhiều công sức, sự tỉ mỉ và thời gian, nên không phải người Mông nào cũng làm được nghề này. Ngày nay còn không nhiều các gia đình người Mông ở Sa Pa còn lưu giữ được nghề truyền thống chạm khắc bạc. Những gia đình vẫn đang gìn giữ nghề chủ yếu có truyền thống lâu đời và tâm huyết với nghề. Họ vẫn đang sống khỏe bằng với nguồn thu nhập từ các sản phẩm chế tác thủ công của mình. Những người nghệ nhân này còn góp phần rất quan trọng trong việc bảo lưu và gìn giữ nghề truyền thống của dân tộc mình.
Để tạo ra các sản phẩm đẹp và đảm bảo, những nghệ nhân chạm khắc bạc truyền thống ở Sa Pa từ xưa đến nay chỉ sử dụng bạc nguyên chất. Với người Mông, chỉ khi sử dụng bạc đảm bảo chất lượng, các món đồ trang sức mới phát huy đươc hết giá trị của nó như một món đồ trang sức, một tấm bùa bảo vệ sức khỏe hạnh phúc hay trừ tà ma cho con người. Đáp ứng nhu cầu không thể thiếu của đồng bào dân tộc mình, những nghệ nhân chạm khắc bạc vẫn hàng ngày gắn bó với bễ thổi, lò nung, khuôn đúc, nồi nấu bạc, búa, đe…Vất vả, nóng bức là thế nhưng những sản phẩm mà nghệ nhân tạo ra như vòng tay, nhẫn, vòng cổ, xà tích…vẫn luôn được mọi người tin dùng và sử dụng mang lại niềm vui và nguồn thu nhập ổn định cho những nghệ nhân trạm khắc bạc.
Ngày nay, khi ngày càng có nhiều khách du lịch phương xa đến với mảnh đất Sa Pa và thích thú với những mặt hàng lưu niệm truyền thống. Những nghệ nhân chạm khắc bạc người Mông càng tâm huyết với nghề hơn. Vẫn giữ quan điểm chất lượng và sự tâm huyết để tạo nên giá trị cho các sản phẩm trang sức bạc. Nhưng họ khéo léo tạo ra các mẫu mã, kiểu dáng mới để đáp ứng thị hiếu đa dạng của du khách. Với mong muốn quảng bá nét đẹp, giá trị của nghề truyền thống dân tộc mình, những nghệ nhân như dồn hết sự say mê và tâm huyết của mình vào các sản phẩm trang sức. Du khách cũng rất hài lòng và yên tâm khi lựa chọn các sản phẩm trang sức bạc được chế tác thủ công bởi những đôi bàn tay nghệ nhân tài hoa.
Dạo bước qua những bậc đá ở bản du lịch Cát Cát, hay đi xa hơn qua các bản làng người Mông đến với xã Lao Chải, Tả Van…tận hưởng vẻ đẹp của thiên nhiên, ngắm nhìn cuộc sống yên bình của người dân. Hãy ghé thăm các hộ gia đình làm nghề chạm khắc bạc truyền thống để tìm hiểu thêm về một nghề thủ công đã gắn bó từ lâu đời và rất nổi tiếng với người Mông ở Sa Pa.
Hoài Thu
