Dinh Hoàng A Tưởng được xây dựng từ năm 1914 và hoàn thành năm 1921, chủ nhân là Hoàng Yến Tchao dân tộc Tày, bố đẻ của Hoàng A Tưởng. Trải qua gần 100 năm tồn tại cùng thời gian, phủ bao lớp rêu phong cổ kính vẫn đứng uy nghi nổi trội giữa một nơi dân cư đông đúc, phố xá tấp nập.
Dinh Hoàng A Tưởng thời xưa
Theo lịch sử để lại cho thấy trước năm 1945 Bắc Hà là xã hội thuộc nửa phong kiến có giai cấp thống trị và bị trị trong đó tầng lớp thống trị là Thổ ti điển hình là cha con nhà Hoàng Yến Chao và Hoàng A Tưởng tuy là người dân tộc tày nhưng đã cai trị một vùng có tới 70 % người là người Mông nên được người dân khu vực này gọi là “Vua Mèo”.
Chính vì được sự ủng hộ của thực dân Pháp cho con nhà Hoàng Yến Tchao – Hoàng A Tưởng này càng hống hách ra sức bóc lột nhân dân và chiếm giữ nhiều vùng đất màu mỡ của người dân bắt dân phục dịch hầu hạ nộp nhiều hiện vật có giá trị lớn đồng thời tiếp tay cho đồn binh Pháp và hội tay sai.
Dựa vào tiềm lực kinh tế ông Hoàng Yến Tchao đã cho xây dựng một dinh thự bề thế để thể hiện sự giàu có và uy quyền của mình. Ngôi nhà có lối kiến trúc vô cùng độc đáo căn nhà chính được lùi về phía sau 2 bên là 2 dãy nhà phụ phía trước là một khoảng sân trời vô cùng rộng lớn. Bốn gian nhà hai bên trái và phải của cả hai tầng là nơi sinh hoạt gia đình gian giữa là nơi hội họp mặt chính được trang trí nhiều họa tiết vô cùng công phu.
Ngày nay, khu dinh thự Hoàng A Tưởng vẫn đang được bảo tồn cẩn thận và đây được xem là một trong những nơi thu hút khách du lịch nhiều nhất ở Bắc Hà. Vậy bên trong dinh thự Hoàng A Tưởng có gì?
Hiện nay, dinh thự Hoàng A Tưởng đang được sử dụng như một điểm tham quan du lịch dưới sự quản lý của Trung tâm Thông tin và Xúc tiến du lịch tỉnh Lào Cai.
Tại khu dinh thự, phía bên tay phải là các phòng trưng bày các mặt hàng thủ công nghệ do chính tay những đồng bào dân tộc vùng núi Tây Bắc làm ra như áo, vòng cổ, váy thổ cẩm, tẩu thuốc… Du khách có thể tham quan và lựa mua các sản phẩm này làm kỉ niệm hoặc làm quà tặng người thân, bạn bè sau chuyến đi của mình.
Quầyy trưng bày và bán hàng thổ cẩm, lưu niệm
Dãy bên trái thuộc tầng một khi đi từ cổng vào được dùng làm nơi trưng bày, chế tác nhạc cụ dân tộc được thực hiện bởi đôi bàn tay khéo léo của các nghệ nhân người Mông Bắc Hà như : Khèn, sáo trúc, trống, gậy sinh tiền … những tác phẩm nghệ thuật độc đáo của Bắc Hà và những tỉnh phía Bắc lận cận.
Khu nhà chính giữa tầng một là những hình ảnh của gia đình ông Hoàng Yến Tchao ngày xưa và những hình ảnh của Bắc Hà xưa trước giải phóng năm 1950 như: Chợ Bắc Hà, Đồn Bắc Hà, cánh đồng thuốc phiện… Bên cạnh đó là những thông tin, hình ảnh về một số điểm đến hấp dẫn của Bắc Hà: Di tích đền Trung đô, động Thiên Long, thung lũng hoa Bắc Hà, Chợ văn hóa Bắc Hà … cùng với đó là thông tin, hình ảnh về ẩm thực Bắc Hà, các lễ hội truyền thống và nghề thủ công truyền thống ở Bắc Hà.
Bước lên khu nhà chính giữa tầng hai của ngôi nhà là hình ảnh của phòng nghề truyền thống se lanh dệt vải của bà con dân tộc, giáp với phòng đó là phòng trưng bày các trang phục truyền thống của các dân tộc huyện Bắc Hà: Người Mông Hoa, Tày, Nùng, Phù Lá, La Chí … một số vật dụng trong lao động sản xuất hàng ngày của bà con cũng được trưng bày nơi đây như: Hái gặt lúa, cày, bừa, cối xay, yên ngựa thồ hàng … và một số trò chơi dân gian như: đánh quay, ném còn, đẩy gậy. Phòng cuối cùng của khu nhà chính giữa tầng hai là phòng tín ngưỡng, tái hiện lại bàn thờ tổ tiên của các dân tộc: Mông, Dao, Tày, Nùng, Phù Lá, La Chí.
Phòng trưng bày diễn giải tín ngưỡng các dân tộc Bắc Hà
Ở phía sau nhà chính của Dinh thự Hoàng A Tưởng, du khách có thể tham quan mô hình nấu rượu ngô truyền thống của người dân Bắc Hà. Trải nghiệm này sẽ cho du khách biết được cách thức nấu rượu ngô truyền thống và còn được nghe giới thiệu về cách làm chi tiết nhất.
Dinh thự Hoàng A Tưởng là một điểm đến độc đáo và được rất nhiều người lựa chọn khi đi Bắc Hà. Đây chính là công trình kiến trúc gây ấn tượng bởi lối kiến trúc độc đáo, uy nghi, trải qua nhiều thăng trầm của lịch sử kéo dài trong suốt 100 năm. Ngày nay nó còn được ví như một bảo tàng sống cảu mảnh đất cao nguyen trắng. Dinh thự Hoàng A Tưởng xứng đáng là một trong những địa điểm đầy hứa hẹn cho du khách khám phá, trải nghiệm./.
Dinh Hoàng A Tưởng ngày nay
Thanh Nhàn
