Lai Châu – mảnh đất biên giới xa xôi đang trở thành một điểm du lịch mới lạ, hấp dẫn với du khách mỗi khi đến với Tây Bắc. Không chỉ có thiên nhiên hùng vĩ, văn hoá độc đáo, nguyên sơ mà những sản vật núi rừng nơi đây cũng vô cùng hấp dẫn. Đến Lai Châu vào mùa này, trái cây mùa hè sẽ chinh phục bạn. Ấp ủ từ mùa Đông lạnh giá, ăn mưa nắng, gió sương của bầu khí trong lành Mùa Xuân, để Hè về ban thứ hoa trái chất chứa hương vị của Đất Trời.
Mùa hè là mùa Mận. Mận cũng có đến vài loại nhưng giống Mận tam hoa vẫn là ngon nhất. Quả Mận to, căng bóng. Sau cái lớp vỏ giòn là một màu đỏ như si rô, vừa chua, vừa ngọt, thơm thanh khiết. Mận tam hoa được trồng nhiều ở nơi đồi núi cao. Mùa này, bà con từ Tả Lèng, Giang Ma cứ gùi từng bao Mận xuống chợ. Người Dao mãi Sìn Hồ cũng kĩu kịt đưa Mận xuống. Thế mà vẫn hết, người ta đi xuôi về ngược chở Mận về làm quà hay đem về bán cho người thành phố. Mận đỏ, Mận vàng phải thật chín mới ăn được, không thì chua lắm. Mấy anh chàng người Mông mới trèo cây để hái được. Mận được bán thành từng đống, hay đong bằng bát. Mấy cô học trò thích nhất món này. Mận chua và thơm lại chấm với muối ớt thật cay thì còn gì bằng.
Mùa hè là mùa Đào. Đào xứ này ngon lắm chứ không như cái giống đào Trung Quốc quả thì nhẵn bóng, chín nhũn mà vẫn không dóc hạt, lại còn ngòn ngọt, dơn dớt. Đào ở đây, nhất là giống Đào nghệ, quả to đẹp lại được phủ một lớp lông phấn mịn màng. Cắn miếng Đào thấy giòn, ngọt chua nhôn nhốt. Người ta bán Đào ở khắp nơi, bán thành từng đống một, không cân, không mặc cả. Đào còn được gùi đi bán rong trên đường, ai khéo mua thì mua vo, mua cả nu cở.
Mắc coọc mùa này cũng cho thu hoạch. Cây Mắc coọc chả mấy khi mất mùa, năm nào cũng sai quả. Cây cao, quả chi chít nhưng muốn hái phải trèo tít lên cao. Loại Mắc coọc quả tròn ngon hơn. Người miềm xuôi cứ gọi đây là quả Lê rừng, nhưng đằng sau cái lớp vỏ cứng là miếng Mắc coọc giòn tan, vị mát và mọng nước, chứ không lờ lợ như Lê. Ai sành ăn lại thích ăn Mắc coọc còn hơi xanh. Họ nói ăn Mắc coọc phải chan chát mới ngon.
Táo Mèo mùa này cũng đang rộ. Quãng tháng Năm thì ăn táo mèo non chấm chẩm chéo. Tháng Sáu, tháng Bẩy thì đâu đâu cũng thấy phơi Táo Mèo. Ăn cũng ngon mà nghe nói ngâm rượu cũng tốt lắm. Lạ là cái giống quả này càng sâu, càng xấu ăn lại càng ngon.
Mùa này còn là là mùa của Dưa “Mèo”. Loại Dưa này mà được thu hoạch thì giống Dưa chuột kia khó bán. Chắc chỉ người Mèo gieo giống Dưa này trên nương lên nó mới có tên như vậy. Không chăm bón, không phải thuốc kích thích, cứ thấy cây cho quả là mang đi bán. Người Mèo bán Dưa ở khắp nơi, trên mọi ngả đường, trong từng góc chợ. Quả bé cũng chỉ ba quả là được cân, quả to phải đến hai cân một quả. Dưa Mèo được ưa chuộng lắm. Quả non thì mát và giòn, quả già lại chua chua, ngọt ngọt, thế nào cũng hấp dẫn.
Không nghe, không đến thì không biết, chứ đã đến Lai Châu mùa này không ai bỏ qua được những thức quả ngon này. Không chỉ thưởng thức, người ta còn mang quả về làm món quà ý nghĩa. Thế đó, chỉ vài thứ quả rừng nhưng lại khiến người ta nhớ mãi đất Lai Châu.
Trang Hậu
