(XTDL) – Trải qua hàng nghìn năm, từ những buổi đầu ra đời là hình thức nghi lễ hát thờ Vua đến nay, hát Xoan đã trở thành di sản độc đáo và là nét sinh hoạt văn hóa mang đặc trưng riêng của người dân Phú Thọ. Từ đời này sang đời khác, nhân dân tại các làng Xoan đã gìn giữ, bảo tồn các giá trị đặc sắc, độc đáo của hát Xoan. Những tiết mục Xoan mang nét văn hóacổ xưa sẽ đưa du khách về với lịch sử dựng nước thời đại các Vua Hùng, giúp du khách cảm nhận và hiểu hơn về vùng đất và con người nơi đây. Giai điệu Xoan mộc mạc, tiết tấu đơn giản, nhạc cụ trong Hát Xoan cũng giản đơn, chỉ một chiếc trống nhỏ, đôi ba cặp phách tre là các nghệ nhân có thể biểu diễn cho khán giả xem những làn điệu Xoan đắm say lòng người. Điều đó khiến du khách ra về mang theo những nỗi niềm riêng, xúc động riêng khi lắng nghe di sản của cha ông, thấy được nỗ lực gìn giữ, bảo tồn những câu ca, điệu hát dân gian có lịch sử từ hàng ngàn năm về trước. Nhiều du khách khi tới Phú Thọ đều có cùng một cảm nhận chung rằng: “Thật đáng quý khi tại mảnh đất này, Hát Xoan vẫn được gìn giữ như một nét văn hóa thuần Việt, không bị giao thoa, biến đổi bởi nhịp sống hiện đại, xô bồ”.
Du khách từ mọi miền đất nướcyêu mến và thưởng thức Hát Xoan tại đình cổ Hùng Lô
Đối với các vị khách quốc tế đến từ các nước:Anh, Mỹ, Australia, Hà Lan, Thụy Điển, Đức, New Zealand, Singapore…được tham dự chương thức Hát Xoan tại đình cổ Hùng Lô, đây là dịp để họ được tiếp cận với nét văn hoá truyền thống của đặc sắc của Phú Thọ, cảm nhận lòng hiếu khách, sự thanh bình của làng quê Việt. Ông Charlotte Pinder, một du khách Anh,cho biết: “Lần đầu tiên được chiêm ngưỡng, khám phá nét cổ kính của ngôi nhà cổ ở đây và trải nghiệm quy trình làm miến, bún, bánh đa, bánh chưng tại xã Hùng Lô đã để lại trong tôi ấn tượng sâu sắc. Nhưng đặc biệt hơn, tại đây tôi còn được nghe hát và trực tiếp tham gia múa các điệu Xoan cổ trong không gian cổ kính tại đình Hùng Lô, khiến tôi cảm nhận được sự linh thiêng của nghi thức hát thờ Vua Hùng qua từng giai điệu, nghệ thuật biểu diễn và hiểu hơn về giá trị di sản Hát Xoan của các bạn“. Du khách quốc tế không chỉ bày tỏ sự ngạc nhiên, thích thú khi tiếp cận với Hát Xoan mà còn thể hiện những tình cảm nồng nhiệt, vượt qua rào cản khác biệt về ngôn ngữ, văn hóa, trao những ánh mắt trìu mến, cái bắt tay thân thiện, cái ôm ấm áp dành cho các đào kép, nghệ nhân của phường Xoan. Ngoài du khách phương Tây, còn có nhiều vị khách đến từ Nhật Bản, Hàn Quốcđã ghé thăm đình cổ Hùng Lô và thưởng thức Hát Xoan tại đây. Từ những nét tương đồng về văn hóa phương Đông đã khiến cho sự đồng điệu văn hóa lan tỏa rất nhanh. Các vị khách thể hiện rất nhiều tình cảm yêu mến, sự lưu luyến dành cho các chương trình biểu diễn Xoan. Từ đó càng thêm khảng định, Hát Xoan Phú Thọ như sợi dây vô hình, gắn kết tình cảm của du khách bốn phương đối với Phú Thọ, vùng đất linh thiêng, cội nguồn dân tộc Việt Nam.
Khách quốc tế tham quan và thưởng thức Hát Xoan tại đình cổ Hùng Lô
Những năm gần đây, các chương trình biểu diễn Hát Xoan luôn được khách du lịch đặc biệt quan tâm khi về Phú Thọ. Theo ước tính, trung bình mỗi năm Trung Tâm Thông Tin Xúc Tiến Du Lịch thực hiện tư vấn, hỗ trợ thông tin, phục vụ đón tiếp, thuyết minh hướng dẫn tham quan du lịch Phú Thọ cho trên 500 đoàn khách tham quan du lịch Phú Thọ với tổng số trên 2 triệu lượt khách (trong đó, tư vấn hỗ trợ, thuyết minh hướng dẫn phục vụ trên 20 đoàn khách du lịch quốc tế theo tuyến đường sông với gần 500 lượt khách, du khách tham quan, thưởng thức Hát Xoan trên 200 đoàn với gần 8.000 lượt khách). Trong đó du khách lựa chọn chủ yếu là các điểm tham quan, trải nghiệm như: Đình Hùng Lô, miếu Lãi Lèn (thành phố Việt Trì), Đình Do Nghĩa (huyện Lâm Thao), Đình Đào Xá (huyện Thanh Thủy)… Có rất nhiều công ty lữ hành như quan tâm xây dựng tour du lịch gắn với chương trình hát Xoan: Du lịch trải nghiệm Châu Á, Vietrantour, Saigontourist, Golden tour, Neworient tour, Newstar tour, Nam Thanh travel, Fivestar tour, Vinatour…đặc biệt hát Xoan còn nhận được rất nhiều quan tâm của giới truyền thông, cơ quan báo đài trung ương và địa phương, giới nghệ sỹ nhiếp ảnh trên cả nước, giúp cho hát Xoan có sức lan tỏa, sức hút mạnh mẽ đối với khách du lịch.
Các điểm tham quan du lịch trải nghiệm di sản hát Xoan hứa hẹn sẽ là điểm đến thú vị cho du khách gần xa khi về với đất Tổ Vua Hùng. Tới đây, du khách ngoài việc được thưởng thức các tiết mục Xoan cổ, còn được tìm hiểu về các di tích lịch sử văn hóa từ thời đại Hùng Vương, được tham quan các làng nghề truyền thống tại địa phương và hơn hết là được các nghệ nhân và đào kép Xoan hướng dẫn múa, hát biểu diễn cùng phường Xoan để du khách có thể cảm nhận thêm những giá trị văn hóa gắn kết cộng đồng của hát Xoan.Chương trình du lịch này không chỉ khích lệ các nghệ nhân tại các phường Xoan gốc gìn giữ, bảo vệ, truyền dạy hát Xoan, mà còn đem lại thu nhập cho người dân địa phương nhờmô hình tham quan các làng nghề truyền thống và kết hợp bán sản phẩm ẩm thực làm quà tặng lưu niệm cho du khách. Đây là cơ sở ban đầu để xây dựng sản phẩm du lịch độc đáo, hấp dẫn trong hành trình về với cội nguồn dân tộc, góp phần tuyên truyền, quảng bá Hát Xoan – di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại tới khách du lịch từ mọi miền của Tổ quốc và bạn bè quốc tế.
Du khách đến tham quan, mua sắm sản phẩm bún bánh tại làng nghề Hùng Lô
Giáo sư Romeo Carabelli (Pháp) đã từng nói: “Một di sản không có du lịch là một di sản “nghèo”, bởi vì di sản đó chỉ được biết đến bởi một cộng đồng hạn chế; một nền du lịch không di sản là một nền du lịch “nghèo”;bởi vì nền du lịch đó cũng chỉ tồn tại ở một địa bàn nhất định”. Nỗ lực quảng bá rộng rãi Hát Xoan đến du khách trong thời gian qua có thể khẳng định: gắn kết du lịch để phát huy giá trị của di sản, đồng thời du lịch có khả năng mang lại giá trị vật chất cho những người gìn giữ di sản. Hoạt động du lịch chính là cầu nối đưa du khách bốn phương đến với di sản, hiểu di sản và làm cho di sản sống mãi với thời gian.
Với sự tận tâm, nhiệt tình của những người thực hiện công tác quảng bá di sản, Hát Xoan Phú Thọ bước đầu đã để lại được rất nhiều ấn tượng tốt đẹp trong lòng các đơn vị lữ hành, du khách gần xa, góp phần tạo ra sản phẩm du lịch mới, là cơ hội để ngành du lịch địa phương – nơi có di sản đón tiếp nhiều đoàn khách hơn nữa, góp phần bảo tồn, gìn giữ và phát huy giá trị di sản.
Nguyễn Hà Phương Thảo – Trung tâm TTXT Du lịch
