Nằm ở phía Đông Bắc tỉnh Điện Biên, cách thành phố Điện Biên Phủ gần 130km, Tủa Chùa như một bức tranh thiên nhiên nguyên sơ và kỳ vĩ, nơi vẫn giữ nguyên vẻ đẹp hoang dã và đậm đà bản sắc văn hóa các dân tộc thiểu số. Là huyện miền núi vùng cao, Tủa Chùa hiện có 07 dân tộc cùng sinh sống, với đa dạng bản sắc văn hóa truyền thống, những di sản văn hóa vật thể và phi vật thể độc đáo, phong phú tạo nên dấu ấn riêng biệt. Với địa hình chủ yếu là núi đá vôi, khí hậu mát mẻ quanh năm, cùng sự đa dạng văn hóa, Tủa Chùa đang dần trở thành một điểm đến hấp dẫn với du khách yêu thích du lịch sinh thái, khám phá và trải nghiệm văn hóa bản địa.
Từ Điện Biên Phủ, vượt qua cung đường đèo quanh co, du khách sẽ đến với vùng đất Tủa Chùa – nơi được mệnh danh là “cao nguyên đá cổ” của Tây Bắc. Ngay khi đặt chân đến đây, ta dễ dàng cảm nhận được sự bình yên và thơ mộng của một vùng cao nguyên đá tai mèo trải dài bất tận. Những ngọn núi nối tiếp nhau tạo nên cảnh quan hùng vĩ, những bản làng nhỏ xinh nép mình bên sườn núi lại mang vẻ đẹp trữ tình đến lạ kỳ.
Tủa Chùa khi thì trầm lắng với sắc đen của đá…
Một trong những điểm đến nổi bật tại Tủa Chùa là cao nguyên đá Tả Phìn. Không giống như cao nguyên đá Đồng Văn ở Hà Giang, Tả Phìn mang vẻ đẹp trầm lặng, nguyên sơ, nơi vẫn còn in đậm dấu tích sinh hoạt truyền thống của đồng bào người Mông. Trên những sườn núi dựng đứng, từng thửa ruộng bậc thang xanh mướt mùa mạ non, vàng rực khi lúa chín tạo nên bức tranh tuyệt đẹp của lao động và thiên nhiên hòa quyện.
… khi lại nổi bật với sắc xanh của lúa non.
Không thể không nhắc đến quần thể hang động Xá Nhè và Khó Chua La – kỳ quan thiên nhiên hiếm có nằm ẩn mình giữa rừng già. Hang có hệ thống thạch nhũ phong phú, hình thù kỳ lạ như những tác phẩm điêu khắc của thời gian. Bên cạnh đó là hang động Pê Răng Ky (xã Huổi Só), cũng mang trong mình vẻ đẹp kỳ bí, hùng vĩ. Tất cả tạo nên hệ thống hang động được xếp hạng Di tích cấp Quốc gia, là điểm đến lý tưởng cho các tour khám phá, du lịch mạo hiểm.
Những khối nhũ đá trong hang động Khó Chua La vươn mình kiêu hãnh giữa bóng tối tĩnh mịch, lấp lánh như những tác phẩm điêu khắc kỳ ảo mà thiên nhiên tỉ mỉ tạo nên qua triệu năm tích tụ, nhỏ giọt và biến hóa.
Một điểm nhấn đặc biệt khác là rừng chè Shan Tuyết cổ thụ tại xã Sín Chải, với gần 4.000 cây chè cổ hàng trăm năm tuổi. Đây không chỉ là tài nguyên quý giá phục vụ phát triển nông nghiệp bền vững mà còn là một điểm du lịch sinh thái hấp dẫn, đưa du khách trở về với thiên nhiên thuần khiết và văn hóa sản xuất truyền thống.
Nếu yêu thích sự thơ mộng, du khách có thể xuôi về phía lòng hồ sông Đà – nơi thiên nhiên giao hòa giữa núi rừng và sông nước một cách hài hòa, ngoạn mục. Dòng sông Đà uốn lượn qua những khe núi sâu, tạo nên những dải xanh biếc mềm mại như dải lụa vắt ngang đại ngàn. Với lợi thế đặc biệt từ lòng hồ thủy điện, Tủa Chùa có vị trí chiến lược trong việc kết nối và phát triển tuyến du lịch liên vùng giữa ba tỉnh Điện Biên – Sơn La – Lai Châu. Du khách có thể lênh đênh trên những chuyến du thuyền dọc lòng hồ, vừa thưởng ngoạn cảnh sắc thiên nhiên kỳ thú, vừa khám phá đời sống ven hồ mộc mạc, bình dị của các cộng đồng dân tộc thiểu số sinh sống quanh vùng.
Thả mình trôi giữa lòng hồ, hai bên là vách núi đá sừng sững, nước xanh như ngọc, trời cao thăm thẳm – cảm giác như lạc vào một vùng đất cổ tích hoang sơ.
Du lịch Tủa Chùa không chỉ là hành trình khám phá thiên nhiên mà còn là cơ hội quý báu để tìm hiểu văn hóa các dân tộc. Với người Mông, người Dao, người Thái, người Xạ Phang…, mỗi dân tộc là một kho tàng văn hóa sống động với những lễ hội truyền thống đặc sắc như lễ hội Gầu Tào, lễ hội Xên bản, lễ cầu mưa… Du khách sẽ được hòa mình vào những điệu múa, những điệu dân ca dân vũ và những món ăn dân dã đậm đà hương vị núi rừng.
Chợ phiên vùng cao Tủa Chùa là một nét đặc sắc không thể bỏ qua. Những buổi chợ họp vào ngày cố định trong tuần là dịp để người dân các bản làng mang sản vật địa phương ra trao đổi, gặp gỡ và trò chuyện. Không khí chợ phiên rộn ràng, rực rỡ sắc màu váy áo dân tộc, mùi thơm của các món ăn truyền thống lan tỏa khắp không gian. Đặc biệt, chợ đêm thị trấn Tủa Chùa vào mỗi tối thứ Bảy mang đến một không gian văn hóa đặc sắc với âm nhạc dân tộc, ẩm thực địa phương và các hoạt động giao lưu sôi nổi.
Với những người ưa khám phá, Tủa Chùa còn mang đến những cung đường trekking đầy thách thức và cảnh quan ngoạn mục. Những bản làng như Sín Chải, Háng Lìa, Phình Hồ… nằm sâu trong núi, đòi hỏi du khách phải vượt qua những con dốc dựng đứng, những con đường mòn nhỏ quanh co, nhưng đổi lại là cảm giác được hòa mình vào thiên nhiên thuần khiết và con người chân chất, mến khách.
Ẩm thực Tủa Chùa cũng là một điểm nhấn độc đáo. Thắng cố ngựa, mèn mén, thịt trâu gác bếp, rượu ngô, rượu táo mèo… đều mang hương vị đặc trưng của núi rừng. Dưới mái nhà gỗ đơn sơ, bên bếp lửa hồng, thưởng thức những món ăn đậm chất vùng cao sẽ là trải nghiệm không thể nào quên.
Về lưu trú, du khách có thể lựa chọn các homestay trong bản làng để cảm nhận được trọn vẹn nếp sống, sinh hoạt và không gian văn hóa bản địa. Những đêm đông se lạnh, cuộn mình trong chăn bông thổ cẩm, lắng nghe tiếng gió thổi qua khe núi, tiếng suối róc rách ngoài hiên… chính là những thanh âm yên bình hiếm có giữa cuộc sống ồn ào hiện đại.
Tủa Chùa cũng là nơi có vị trí chiến lược trong hành trình du lịch Tây Bắc. Từ đây, du khách có thể nối tuyến khám phá các huyện lân cận như Tuần Giáo, Mường Lay hay xuôi về hồ Pá Khoang, thành phố Điện Biên Phủ để tiếp tục hành trình khám phá vùng đất lịch sử hào hùng.
Không ồn ào náo nhiệt như những điểm du lịch nổi tiếng, Tủa Chùa hấp dẫn bằng chính vẻ đẹp mộc mạc, hoang sơ và chân thật. Đây là nơi mà thiên nhiên, con người và văn hóa hòa quyện một cách hài hòa, tạo nên một bản giao hưởng dịu dàng và sâu lắng của núi rừng Tây Bắc. Nếu bạn đang tìm kiếm một nơi để “đi trốn”, để lắng nghe tiếng lòng và tìm về với những giá trị nguyên sơ, thì Tủa Chùa chắc chắn là một lựa chọn không thể bỏ qua.
TTTTXTDL Điện Biên
