Có những điều tưởng như bình dị nhưng lại để lại dấu ấn đậm nét trong lòng của những người con xa xứ. Cứ mỗi độ thu về, với những cơn gió heo may, tiết trời se lạnh, trên khắp mọi ngõ ngách của các khu chợ lại thấy những giỏ trám được bày bán. Một cảm giác lâng lâng nhớ về những kỉ niệm thời thơ ấu được quây quần bên gia đình trong những bữa cơm sum họp. Quả Trám – một thứ đồ ăn dân dã nhưng vẫn làm say đắm với những người dân địa phương và những du khách được thưởng thức.
Trám đen kho thịt và xôi trám (Ảnh: Mây Vũ)
Là tỉnh thuộc trung du miền núi phía Bắc, Phú Thọ được biết đến với nền văn hoá rực rỡ lâu đời, là cái nôi của cội nguồn dân tộc Việt Nam. Ngoài những lễ hội truyền thống gắn với những di tích lịch sử, văn hoá ẩm thực của Phú Thọ cũng rất phong phú, đa dạng, đặc sắc, gắn liền với cuộc sống bình dị của người dân nhưng lại có sức hút mạnh mẽ trong lòng du khách.
Mùa thu hoạch trám bắt đầu từ tháng 7 kéo dài đến hết tháng 10 âm lịch. Trám là món ăn đặc trưng của các tỉnh trung du miền núi phía Bắc. Trám có hai loại trám đen và trám xanh. Trám đen bên ngoài vỏ ánh tím đen, bên trong có màu vàng hoặc tím nhạt. Trám mua về rửa sạch, đun nước sôi liu riu thì tắt bếp, cho trám vào ỏm đến khi mềm thì tách hạt để chế biến các món ăn khác nhau. Thịt trám đen có vị béo ngậy, hơi chua nhẹ, có mùi vị đặc trưng. Trám đen có thể kho thịt, đồ xôi hoặc xào thịt bằm…là những món ăn được nhiều người ưa thích.
Kho trám ngon nhất là chưng nước hàng rồi cho thịt ba chỉ vào xào đến khi sém cạnh và có màu cánh gián. Xếp trám lên trên rồi cho thêm nước xâm xấp bề mặt mà không cần cho thêm bất kỳ một loại gia vị nào nữa. Chỉ cần có trám thôi là món ăn đã dậy lên một hương vị đặc trưng và hấp dẫn lắm. Kho liu riu đến khi thịt mềm, phần mỡ mềm thấm đượm vị thơm và chua nhẹ của trám. Phần thịt trám mềm, quyện vị ngọt béo của thịt, chua chua ngầy ngậy. Phần thịt ba chỉ ngấm vị ăn mãi mà không có cảm giác ngán. Với thời tiết se lạnh cùng với bát cơm gạo dẻo hay bát xôi nếp hương nóng hổi thì đưa cơm lắm!.
Trám xanh (Ảnh: sưu tầm)
Trám xanh có hình thoi xinh xinh với hai đầu thuôn nhọn và to bằng ngón chân cái người lớn. Khi chín ngả sang màu vàng nhẹ, có vị chua dùng để kho thịt hoặc kho cá. Vị bùi hơi chát của trám sẽ át đi vị tanh của cá, cá kho mềm nục, hơi béo. Trám xanh cũng có thể dùng ngâm mắm ớt, làm tăng hương vị cho các món chấm.
Ngoài công dụng làm thực phẩm để chế biến các món ăn thơm ngon, trám được dùng để làm thuốc. Theo đông y, trám có tính ôn, chua nhẹ, ngọt, không độc , chứa nhiều chất dinh dưỡng có tác dụng kích thích tuyến nước bọt, tốt cho hệ tiêu hoá và tăng cường khả năng hấp thụ chất dinh dưỡng. Ngoài ra theo dân gian trám còn có tác dụng chữa các bệnh về hô hấp, điều trị khản, mất tiếng…
Cuối thu là lúc dự trữ trám để dùng cho cả năm. Trám vào mùa được thu hoạch rồi sơ chế để làm thực phẩm cho những ngày đông giá rét. Đến với Phú Thọ món ngon từ quả trám đã được thực khách thêm vào danh sách những món quà ý nghĩa để giành tặng cho bạn bè và người thân. Món ăn rất đáng để chúng ta thưởng thức và lưu luyến mỗi khi đông về.
Mây Vũ- Trung tâm TTXT Du lịch
