Du lịch là một ngành kinh tế tổng hợp mà sự tồn tại và phát triển của nó tác động qua lại với nhiều ngành kinh tế – xã hội, nhiều lĩnh vực, trong đó quan hệ giữa du lịch và môi trường gắn kết hữu cơ, tương trợ lẫn nhau: du lịch phát triển bền vững chỉ khi môi trường được bảo vệ, thông qua môi trường mà du lịch có thể phát triển và du lịch phát triển thì môi trường cũng được cải thiện hơn. Du lịch muốn phát triển được phải nhờ vào thế mạnh về tài nguyên du lịch cũng như những điều kiện thuận lợi của môi trường du lịch mỗi địa phương. Là mảnh đất cội nguồn dân tộc với nhiều di tích, di sản văn hóa quốc gia, Phú Thọ có nhiều tiềm năng cho phát triển du lịch. Ngoài thế mạnh đặc trưng, độc đáo của du lịch cội nguồn, Phú Thọ còn có nhiều danh lam, thắng cảnh, đây chính là lợi thế để phát triển du lịch sinh thái. Để du lịch phát triển bền vững, tỉnh ta chú trọng phát triển du lịch xanh, gắn với bảo vệ môi trường. Du lịch xanh được biết đến là một loại hình du lịch dựa vào tự nhiên và văn hóa, đóng góp cho nỗ lực bảo tồn và phát triển bền vững, có sự tham gia tích cực của các cấp, ngành cũng như cộng đồng địa phương. Đây là hướng đi nhằm phát triển ngành du lịch góp phần tăng trưởng kinh tế du lịch vừa bảo vệ môi trường.
Là hai bộ phận không thể tách rời nhau, môi trường có tốt thì du lịch mới phát triển bền vững. Khi phát triển du lịch thì bản thân ngành du lịch cũng đã ý thức được vấn đề môi trường. Xây dựng, thiết kế các điểm, các tour du lịch như thế nào để bảo vệ môi trường bền vững, gắn bó thân thiện với thiên nhiên. Xác định du lịch đóng vai trò quan trọng, được ví là “ngành công nghiệp không khói” tạo sự thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội, trong đó bảo vệ môi trường được xem là nhân tố thúc đẩy sự phát triển du lịch bền vững. Trong những năm qua, hoạt động phát triển du lịch đều định hướng phát triển theo hướng chuyên nghiệp, chất lượng bền vững. Theo đó, phát triển du lịch phải gắn liền với bảo vệ môi trường tự nhiên, giữ gìn các giá trị văn hóa truyền thống, mang lại lợi ích cho địa phương, cộng đồng, thực sự trở thành ngành kinh tế mũi nhọn theo mục tiêu đã đề ra.
Thời gian qua, các đơn vị, tổ chức cũng như ngành Du lịch Phú Thọ đã phối hợp triển khai đồng bộ nhiều giải pháp để quản lý, bảo vệ môi trường sinh thái, góp phần tạo cảnh quan tại các điểm du lịch hướng đến một nền du lịch xanh, bền vững. Trong đó, nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước về môi trường du lịch; đầu tư, quản lý tốt cơ sở hạ tầng và môi trường ở những khu du lịch. Đồng thời tập trung tuyên truyền, nâng cao nhận thức về môi trường cho đội ngũ cán bộ hoạt động trong ngành Du lịch và nâng cao nhận thức của người dân về bảo vệ môi trường.
Ở các khu, điểm du lịch như Công viên Văn Lang, Khu Di tích lịch sử quốc gia đặc biệt Đền Hùng, Vườn Quốc gia Xuân Sơn, Đồi chè Long Cốc…, các địa phương đều chỉ đạo xây dựng kế hoạch cụ thể, tổ chức trồng và bảo vệ cây xanh; khuyến khích, hướng dẫn người dân và các cơ sở dịch vụ du lịch thực hiện thu gom rác một cách khoa học, hợp lý; gắn giáo dục môi trường với các chương trình đào tạo cho mọi đối tượng tham gia vào hoạt động du lịch; có kế hoạch bảo tồn, tôn tạo các di tích lịch sử, văn hóa trong vùng gắn với bảo tồn và khai thác vẻ đẹp cảnh quan thiên nhiên, tăng cường hợp tác liên ngành bảo vệ môi trường trong lĩnh vực du lịch. Hiện nay, tại các khu, điểm du lịch đều lắp đặt các cụm pano tuyên truyền về công tác bảo vệ môi trường, khẩu hiệu tuyên truyền về công tác bảo vệ môi trường và trang bị các thùng thu gom rác và xử lý đúng nơi quy định, không xả rác thải ra gây ô nhiễm.
Sở Văn hóa – Thể thao và Du lịch, Hiệp hội Du lịch tỉnh… và các doanh nghiệp kinh doanh du lịch lữ hành có sự phối hợp chặt chẽ trong việc thiết kế, khảo sát, xây dựng các đề án, chương trình, các tour, tuyến du lịch theo hướng du lịch xanh, hướng đến xây dựng hình ảnh các điểm đến xanh – sạch – đẹp. Năm 2019, Hiệp hội Du lịch Việt Nam phối hợp Hiệp hội Du lịch Phú Thọ phát động “Du lịch chung tay bảo vệ môi trường, hạn chế rác thải nhựa” đã lan tỏa ý thức bảo vệ môi trường du lịch và nhận được sự hưởng ứng tại rất nhiều cơ sở, đơn vị kinh doanh du lịch cũng như nhân dân địa phương. Trong tháng 3/2021, tại buổi khai trương Trung tâm thông tin và hỗ trợ khách du lịch Vườn Quốc gia Xuân Sơn, Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch Phú Thọ phối hợp các đơn vị liên quan tổ chức hoạt động hưởng ứng tháng thanh niên năm 2021 với chủ đề “Chung tay xây dựng môi trường Du lịch xanh”. Hoạt động này nhận được sự hưởng ứng từ rất nhiều đơn vị như Đoàn Thanh niên Sở VHTT&DL, Hiệp hội Du lịch Phú Thọ, Trường Đại học Hùng Vương, Viettel Phú Thọ, UBND huyện Tân Sơn… Hội viên các đơn vị có cơ hội thể hiện sự năng động, nhiệt tình, triển khai thực hiện có hiệu quả các hoạt động cộng đồng vì sự phát triển bền vững của Du lịch Phú Thọ.
Cùng với việc phát triển các loại hình du lịch phù hợp với nhu cầu của du khách, việc tu bổ công trình phục vụ hoạt động du lịch ngày càng chú trọng hơn đến những yếu tố tự nhiên, diện tích tự nhiên tại các khu du lịch, giữ gìn môi trường sống; giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc. Thông qua trao đổi và giao tiếp với du khách, cộng đồng, địa phương hiểu biết và nâng cao ý thức bảo vệ môi trường, cảnh quan sinh thái cho hoạt động du lịch.
Với sự chủ động, chỉ đạo sát sao của các cấp, ngành và ý thức của người dân trong công tác bảo vệ môi trường chung tại các khu, điểm du lịch đã góp phần đưa du lịch Phú Thọ đến gần hơn với du khách trong nước và quốc tế, hình thành nên du lịch “xanh”, du lịch có trách nhiệm.
Thùy Dung- Trung tâm TTXT Du lịch