(XTDL) – Vào mỗi buổi tối chủ nhật hằng tuần, qua lại khu vực Công viên Văn Lang (thành phố Việt Trì), mỗi chúng ta lại có dịp hòa mình trong không khí thanh bình để cảm nhận những làn điệu Xoan đắm say lòng người. Chương trình biểu diễn Hát Xoan dịp cuối tuần do UBND thành phố Việt Trì tổ chức đã và đang trở thành nơi gặp gỡ, giao lưu của những người yêu thích Hát Xoan, đồng thời tạo nên một không gian để du khách hiểu hơn về giá trị của một di sản văn hóa thế giới – Hát Xoan Phú Thọ.
Từ nhiều năm qua, câu chuyện làm thế nào để gìn giữ, phát triển và quảng bá giá trị di sản Hát Xoan đến với công chúng vốn không mới và nhận được rất nhiều sự quan tâm của các cấp, các ngành. Ngay sau khi Hát Xoan được UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp của nhân loại, Phú Thọ đã rất nỗ lực trong việc triển khai đồng bộ các nhiệm vụ, giải pháp bảo tồn, phát huy giá trị di sản Hát Xoan, làm cho di sản Hát Xoan thực sự hồi sinh, lan tỏa và có sức sống mãnh liệt trong cộng đồng. Một trong những nhiệm vụ trọng tâm hằng năm mà tỉnh đề ra là đẩy mạnh tuyên truyền, quảng bá và dần đưa Hát Xoan trở thành một sản phẩm du lịch tới đông đảo người dân, du khách trong và ngoài nước hiểu thêm về một loại hình di sản văn hóa đặc sắc của địa phương là điều cần thiết, bởi thực tế là vẫn còn rất ít người hiểu về giá trị của loại hình văn hóa này.
Là cái nôi của Hát Xoan, UBND thành phố Việt Trì đã tích cực tuyên truyền, phổ biến đến nhân dân nâng cao nhận thức về việc bảo tồn và phát huy giá trị di sản Hát Xoan. Năm 2016, UBND thành phố đã giao cho Nhà Văn hóa thành phố trực tiếp xây dựng và lên lịch bắt đầu từ tháng 8 tổ chức chương trình biểu diễn Hát Xoan dịp cuối tuần tại công viên Văn Lang. Trong cái se se lạnh của tiết trời mùa thu, chúng tôi có mặt tại công viên Văn Lang để thưởng thức làn điệu Xoan. Đúng 19h30, buổi diễn của CLB Hát Xoan phường Nông Trang bắt đầu. Các thành viên trong CLB biểu diễn liên tục trong khoảng 1h30 phút. Chị Nguyễn Thị Phương Thích – Chủ nhiệm CLB Hát Xoan phường Nông Trang cho biết: “CLB Hát Xoan phường Nông Trang được thành lập năm 2012 hiện có trên 20 thành viên tham gia, chủ yếu là các cô, các bác của phường, tuổi từ 40 đến hơn 70. Điểm chung của mỗi thành viên CLB là niềm đam mê những làn điệu Xoan và phong trào văn nghệ. Vì vậy, tuy còn nhiều bận rộn lo cho gia đình, nhưng các thành viên ai cũng sắp xếp thời gian, công việc để tham gia tập luyện và trình diễn Hát Xoan mỗi dịp cuối tuần. Các tiết mục Xoan do CLB thể hiện đều được đánh giá cao, nhận được sự tán thưởng nhiệt liệt của người xem”.
Chị Nguyễn Thị Hảo – Chủ nhiệm CLB phường Xoan Gia Cẩm cho rằng: “Hát Xoan Phú Thọ cần phải đến gần với khán giả hơn, không chỉ là đơn thuần là thưởng thức mà người nghe còn cần hiểu biết hơn về giá trị di sản. Chính vì vậy, khi được mời tham gia chương trình biểu diễn Hát Xoan hằng tuần tại Công viên Văn Lang, chúng tôi rất phấn khởi và mong muốn sẽ đem đến cho người dân và du khách có thể tiếp cận và thêm hiểu về nghệ thuật truyền thống của cha ông để lại”.
Bác Nguyễn Thị Hiền – một cán bộ đã về hưu ở phường Gia Cẩm sau khi xem hết buổi diễn, chia sẻ: “Chúng tôi đi xem Hát Xoan không phải để khám phá nữa mà để xem chúng được bảo tồn ra sao, đồng thời cũng ghi nhận sự nỗ lực của các cấp, ngành và nhân dân trong bảo tồn Hát Xoan. Tôi cho rằng cách tổ chức biểu diễn Hát Xoan tại Công viên Văn Lang hiện nay sẽ góp phần không nhỏ trong việc phổ biến môn nghệ thuật này đến cộng đồng”.
Tuy mới diễn ra hơn một tháng, nhưng chương trình biểu diễn Hát Xoan ở Công viên Văn Lang mỗi chủ nhật hằng tuần đang dần hình thành điểm kết nối văn hóa, tạo nên một không gian đậm màu sắc truyền thống. Bà Nguyễn Thị Lý – Giám đốc Nhà Văn hóa thành phố Việt Trì cho biết: “Đây là hoạt động thiết thực góp phần đưa Hát Xoan đến với đông đảo công chúng bằng phương pháp trực quan. Tại mỗi buổi biểu diễn, nhân dân thành phố và du khách được quan sát từng động tác, được nghe những câu Xoan trang nghiêm, thành kính trong phần hát lễ, hay dân dã, tình tứ trong phần hát hội… qua đó, giúp người dân hiểu rõ hơn về loại hình nghệ thuật này. Hơn một tháng tổ chức chương trình, cho tới thời điểm này, thành công nhất của hoạt động biểu diễn Hát Xoan tại Công viên Văn Lang là thu hút được rất nhiều các tầng lớp nhân dân từ người cao tuổi đến các cháu thanh thiếu nhi tham gia, khi nghe hát mọi người đều bập bẹ hát, múa theo điệu trống… Điểm đáng nói ở đây là lớp trẻ đến công viên nghe Hát Xoan rất đông. Có thể thấy, việc tạo ra môi trường để giới trẻ có thể tìm hiểu về nghệ thuật truyền thống rất quan trọng. Các chương trình như thế này không chỉ cung cấp kiến thức mà còn xây dựng tình yêu của giới trẻ đối với Hát Xoan nói riêng và nghệ thuật truyền thống nói chung”.
Bà Lý cũng chia sẻ: “Khi xây dựng, lên lịch và mời các CLB, các phường Xoan tham gia biểu diễn, chúng tôi rất mừng nhận được sự ủng hộ nhiệt tình của các CLB, các phường Xoan. Mặc dù kinh phí hỗ trợ cho hoạt động là rất ít, đa phần việc tập luyện, mua sắm trang phục, đạo cụ và đi lại đều do các thành viên tự nguyện đóng góp, nhưng với tình cảm, ý thức gìn giữ giá trị văn hóa của cha ông khiến họ không nề hà mà nhiệt tình hăng hái tham gia. Ngoài các CLB Hát Xoan được tỉnh công nhận, các CLB Hát Xoan chưa được công nhận như phường Bạch Hạc, xã Trưng Vương cũng mong muốn được tham gia luyện tập, biểu diễn để học hỏi, giao lưu…”.
Chương trình biểu diễn Hát Xoan ở hồ Công viên Văn Lang có thể coi là bước khởi đầu, tạo đà cho sự phát triển của Hát Xoan thời gian tới. Qua đây, công chúng biết đến Xoan nhiều hơn, đồng thời, tạo một sân khấu cho những người yêu Xoan có điều kiện biểu diễn, giao lưu. Hy vọng với sự nỗ lực của các đơn vị, các nghệ nhân, các thành viên CLB Hát Xoan, chương trình biểu diễn Hát Xoan tối chủ nhật hằng tuần tại Công viên Văn Lang sẽ luôn là điểm đến hấp dẫn, an toàn của những người yêu Xoan nói riêng và yêu mảnh đất cội nguồn nói chung.
* Lịch biểu diễn Hát Xoan tối chủ nhật hằng tuần năm 2016:
– Ngày 18/8/2016: CLB hát Xoan Nhà văn hóa thành phố Việt Trì
– Ngày 21/8/2016: Phường Xoan xã Kim Đức
– Ngày 28/8/2016: CLB Xoan xã Phượng Lâu
– Ngày 04/9/2016: CLB Xoan phường Gia Cẩm
– Ngày 11/9/2016: CLB Xoan phường Nông Trang
– Ngày 18/9/2016: CLB Xoan xã Hùng Lô
– Ngày 25/9/2016: Phường Xoan phường Bạch Hạc
– Ngày 02/10/016: CLB Hát Xoan Nhà văn hóa
– Ngày 09/10/2016: Phường xoan Xã Kim Đức
– Ngày 16/10/2016: CLB Hát Xoan xã Phượng Lâu
– Ngày 23/10/2016: CLB Hát Xoan phường Gia Cẩm
– Ngày 30/10/2016: CLB Hát Xoan phường Nông Trang
– Ngày 06/11/2016: CLB Hát Xoan xã Hùng Lô
– Ngày 13/11/2016: CLB Hát Xoan xã Trưng Vương
Nguồn: Hương Giang – phutho.gov.vn
Đã được thưởng thức những làn điệu xoan tại Phú Thọ, loại hình nghệ thuật này xứng đáng là di sản cần phải gìn giữ của đất nước!