Lục Yên là một huyện miền núi cách thành phố Yên Bái 93km về phía Đông Bắc của tỉnh Yên Bái. Đến với Lục Yên ngoài việc đi tham quan khám phá các điểm du lịch hấp dẫn, danh lam thắng cảnh đẹp, tìm hiểu văn hóa của các dân tộc và đặc biệt không thể bỏ lỡ cơ hội thưởng thức văn hóa ẩm thực đặc sắc nơi đây trong đó có món cá Bỗng của dân tộc Tày.
Bên cạnh những ngôi nhà sàn truyền thống, người Tày dùng khoảng đất trống trước nhà để đào ao nuôi cá, trong đó cá Bỗng là loại cá được bà con chọn nuôi chính trong ao. Cá Bỗng được chăm sóc khá đặc biệt nguồn nước trong ao phải là nước chảy, thức ăn chủ yếu là cỏ,thóc, ngô…, sau khoảng 10 năm cá bắt đầu sinh sản tỷ lệ cá sống được sau khi sinh ra rất ít. Lượng tiêu thụ thức ăn nhiều nhưng so với các loại cá khác thì cá bỗng lại chậm lớn hơn. Một con cá giống sau khi nuôi 3 năm trở lên, có trọng lượng từ 3 đến 4 kg, chính vì vậy cá có giá thành khá cao dao động từ 250 nghìn đến 350 nghìn đồng/kg tùy theo cân nặng.
Ảnh sưu tầm
Thịt cá Bỗng có giá trị dinh dưỡng cao thường được chế biến theo phong cách ẩm thực của đồng bào dân tộc thành các món như nộm cá, hay cá được tẩm ướp với gia vị rồi nướng, cá nấu canh chua với lá vón vén hay măng chua. Đặc biệt phải kể đến đó là món gỏi cá, cá làm gỏi phải là cá được nuôi từ 3 năm trở lên thì thịt cá mới chắc, dầy và độ ngọt của cá, cá mổ xong đánh sạch vẩy rồi lọc lấy thịt, dùng dao sắc thái lát mỏng miếng vừa ăn, sau đó trộn cá với các loại lá như: lá húng vịt, lá sấu, lá vón vén, hạt dổi và một số gia vị, phần xương và vây băm nhỏ rang vàng rồi trộn đều cùng gỏi cá làm tăng thêm vị bùi vừa có tác dụng hút nước, gỏi cá được dùng cùng các loại rau thơm cuốn cùng, nước chấm gỏi cá được làm từ giềng non nạo sợi vắt lấy nước, tai chua ngâm với nước ấm rồi trộn với nước giềng, lá dổi rừng thái nhỏ trộn cùng nước giềng và tai chua tạo nên loại nước chấm đặc biệt cho món gỏi cá.
Các món ăn được chế biến từ cá Bỗng của người dân tộc Tày thường được sử dụng mỗi khi có khách quý đến thăm nhà hay các ngày lễ, ngày tết, phụ nữ sau khi sinh hay người mới ốm dậy dùng cũng rất tốt cho sức khỏe.
Món gỏi cá bỗng trong mâm cơm của người Tày Khai Trung
Cá Bỗng đã trở thành một món ăn không thể thiếu mỗi khi du khách đặt chân đến với Lục Yên, không chỉ góp phần tạo nên nét văn hóa ẩm thực đặc sắc mà cá Bỗng còn mang lại giá trị kinh tế góp phần nâng cao đời sống người dân ở các xã Khai Trung, Lâm Thượng, Khánh Thiện, Minh Chuẩn, Yên Thắng, Mai Sơn, là hướng đi mới trong phát triển nghề thủy sản của địa phương.
Hương Giang
TTQLDT&PTDL
