Đỗ quyên vốn là loài cây thân gỗ, sinh sống ở vùng núi cao từ 2000m trở lên so với mặt nước biển. Ở Lào Cai, có trên 40 loài đỗ quyên với màu sắc khác nhau phân bố rải rác trên một số dãy núi cao như dãy Hoàng Liên Sơn, Ki Quan San, Nhìu Cồ San,… Phổ biến nhất là đỗ quyên đỏ và đỗ quyên vàng, hiếm hoi hơn là đỗ quyên vàng nhạt và hồng phai (hồng pha trắng),…
Người ta thường nhắc đến đỗ quyên cùng truyền thuyết về đôi vợ chồng nghèo nhưng rất yêu thương nhau. Họ sống trên núi cao dựa vào săn bắn, hái lượm để sinh sống. Nhưng rồi một ngày người chồng đi rừng mãi không thấy về, người vợ vì lo lắng nên đi tìm chồng nhưng kiệt sức nên chết trên vách đá. Chỗ người vợ lưu lại, mọc lên một loài hoa rất đẹp, gọi là hoa Đỗ. Người chồng sau khi trở về không thấy vợ nên cũng đi tìm rồi vô tình đến dừng chân đúng tại nơi vợ mình đã chết và hóa thành một loài chim sống đơn độc một mình. Người ta gọi là chim quyên. Từ ấy, người ta nói đến hoa đỗ quyên như một loài hoa tượng trưng cho tình cảm son sắt, gắn bó luôn có nhau của vợ chồng.
Bởi vậy, trước kia rất nhiều cặp tình nhân đã cùng nhau leo núi, vừa là để thử thách bản thân, vừa là để mục sở thị loài hoa xinh đẹp trong truyền thuyết. Những hình ảnh bên hoa đỗ quyên giống như một phần thưởng dành cho người đi leo núi, bởi đặc tính sinh sống trên núi cao cùng với giai đoạn 3-4 năm trở về trước, smartphone chưa phổ biến, nên những bức ảnh chụp đỗ quyên trở nên hiếm và ít ỏi hơn rất nhiều so với hiện nay. Cùng với sự phát triển của Sa Pa, giờ đây bạn có thể dễ dàng ngắm những vạt đỗ quyên đẹp nhất dãy Hoàng Liên trong quá trình đi cáp treo Fansipan, hoặc lựa chọn thử thách bản thân hơn thông qua leo núi – chinh phục đỉnh cao – ngắm đỗ quyên và mùa mây. Vé cáp treo có giá từ 737.000 đồng/người/vé 2 chiều khứ hồi bạn có thể mua tại ga cáp treo ngay trong trung tâm thị xã Sa Pa.
Dẫu vậy, với nhiều bạn trẻ và những người yêu leo núi, lựa chọn leo Fansipan bằng đường bộ qua một trong ba đường là đường Trạm Tôn, Sín Chải – Trạm Tôn hoặc đường từ bản Cát Cát vẫn được yêu thích hơn cả. Tháng 3-4 cũng là thời gian phù hợp để nhóm bạn trẻ cùng gia đình rèn luyện sức khỏe với những chuyến đi 3 ngày 2 đêm hoặc 2 ngày 1 đêm tới những đỉnh núi cao khác của Lào Cai như đỉnh Ki Quan San, đỉnh Nhìu Cồ San, đỉnh Ngũ Chỉ Sơn,…
Bùi Hà
