Âm thanh trầm bổng phát ra từ chiếc trống truyền thống, tiếng chạm khắc leng keng từ những ngôi nhà đang làm nghề chạm khắc bạc, hay tiếng cười đùa nói chuyện rôm rả của các cô, các chị người dân tộc Dao Đỏ đang ngồi quây quần thêu thùa trước hiên nhà…
Người Dao Đỏ là một trong 5 nhóm dân tộc thiểu số sinh sống trên địa bàn thị xã Sa Pa, người Dao là nhóm dân tộc có lịch sử phát triển lâu dài, với kho tàng văn hóa phong phú, phong tục truyền thống còn được giữ gìn và phát triển. Bên cạnh đó, các nghề thủ công truyền thống cũng được duy trì để phục vụ cuộc sống, tín ngưỡng, tôn giáo hàng ngày, cũng như tạo ra các sản phẩm đôc đáo phục vụ khách du lịch.
Nhắc đến nghề truyền thống của người Dao đỏ Sa Pa, có nghề làm trống truyền thống ở xã Tả Phìn, được nhiều du khách trong và ngoài nước thích thú tìm hiểu. Mới đây, nghề làm trống truyền thống của người Dao đỏ đã được Bộ Văn hóa, Thể thao vào Du lịch công nhận là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Với người Dao đỏ, trống được sử dụng trong nhiều sự kiện như: Đám cưới, đám ma, lễ cấp sắc…
Nghề chạm khắc bạc truyền thống cũng là một nghề có từ lâu đời của người Dao. Trước đây nghề chạm khắc bạc chủ yếu là để tạo ra những bộ trang sức, những phụ kiện trang trí trên bộ quần áo truyền thống của người Dao, hay những đồng bạc trắng. Nghề chạm khắc bạc cũng đòi hỏi sự kỳ công, tỷ mỷ cũng như kinh nghiệm được truyền thụ qua nhiều thế hệ. Ngày nay, để quảng bá nghề truyền thống cũng như tạo ra các sản phẩm lưu niệm cho khách du lịch khi đến tham quan bản làng. Những người Dao còn giữ gìn và phát triển nghề trạm khắc bạc truyền thống đã tạo ra nhiều mẫu sản phẩm với họa tiết cách tân, kiểu dáng bắt mắt để bán cho khách du lịch. Họ chỉ sử dụng bạc nguyên chất để giữ gìn uy tín nghề truyền thống của mình.
Đến với du lịch bản làng người Dao đỏ ở Sa Pa, không thể không nhắc đến nghề thêu trang phục truyền thống vẫn được duy trì bởi những người phụ nữ chăm chỉ và cần mẫn. Hình ảnh những người phụ nữa Dao đỏ trong bộ trang phục truyền thống rực đỏ khắc bản làng, nhưng bạn có biết để tạo ra một bộ trang phục truyền thống hoàn thiện cho mình, mỗi chị em phải tranh thủ thời gian rảnh trong vòng một năm để hoàn thiện nó. Trải qua các thế hệ, người già truyền dạy cho người trẻ kinh nghiệm, kỹ thuật thêu thùa các hoa văn, các em gái 9-10 tuổi đã thành thạo các thao tác thêu cơ bản. Trên trang phục của người Dao có các hoa văn chủ đạo như: Chữ vạn, cây thông, hình con chim, hình người…tất cả các họa tiết được thêu thùa đều chuyển tải những bản sắc văn hóa độc đáo và mong muốn của người Dao trong cuộc sống sinh hoạt. Người phụ nữ Dao cũng khéo léo tạo ra những sản phẩm thêu thùa nhỏ như: khăn quàng, ví cầm tay, túy xách với hoa văn, họa tiết truyền thống để tạo ra những món quà lưu niệm cho du khách.
Người Dao Đỏ cũng vang danh với nghề làm thuốc chữa đau lưng và đặc biệt nhất là thuốc ngâm, thuốc tắm giải mỏi mệt. Truyền thống từ rất lâu đời được gìn giữ tới tận bây giờ và các cây thuốc tắm đã đi vào tiềm thức của người dân tộc Dao, trở thành phương tiện chăm sóc sức khỏe không thể thay thế được những khi gia đình có phụ nữ sinh nở hoặc có người ốm đau, mệt mỏi.
Dạo quanh bản làng người Dao đỏ, ngắm nhìn cuộc sống sinh hoạt hàng ngày diễn ra, lắng nghe những âm thanh văng vẳng từ những gia đình làm trống, trạm khắc bạc truyền thống, hay những đôi tay khéo léo đang sáng tạo lên những bức tranh thổ cẩm sống động, sẽ làm cho chuyến du lịch của bạn thêm phần thú vị và cảm nhận những giá trị văn hóa truyền thống độc đáo vẫn được gìn giữ bởi những con người tâm huyết với nghề truyền thống dân tộc mình.
Thành Tuân
