Mèo Vạc là huyện miền núi tỉnh Hà Giang có tiềm năng thế mạnh về cảnh quan thiên nhiên, bản sắc văn hóa các dân tộc thuộc Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Cao nguyên đá Đồng Văn. Những năm qua, Mèo Vạc đã và đang dần khai thác hiệu quả các tiềm năng thế mạnh của địa phương, góp phần từng bước đưa du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, xây dựng huyện Mèo Vạc trở thành trung tâm du lịch vùng của tỉnh.
Thay đổi tư duy để làm du lịch…
Một ngôi nhà nằm nép mình nơi thị trấn Mèo Vạc, ngôi nhà có tên gọi Zoong Xia Sảng Pủa gây ấn tượng với du khách với cách bài trí mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc. Đó là nỗ lực của gia đình bà Nguyễn Thị Chanh và vợ chồng cô con gái Vàng Nguyễn Minh Trang và Mua Minh Hải, để gìn giữ văn hóa dân tộc, phát triển kinh tế địa phương. Zoong Xia theo tiếng đồng bào Mông nghĩa là tốt bụng, thân thiện, gia đình đặt tên Ngôi nhà là Zoong Xia với mong muốn đây là điểm đến thân thiện, mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc, phong tục, tập quán và lối kiến trúc độc đáo ở Mèo Vạc, nơi địa đầu Tổ quốc. Bà Nguyễn Thị Chanh, thị trấn Mèo Vạc, huyện Mèo Vạc cho biết: Ngôi nhà được thiết kế mang đậm bản sắc riêng, mái nhà, cửa chính, bản cửa hai bên, thiết kế theo kiến trúc của đồng bào dân tộc Mông kết hợp với kiến trúc của các dân tộc khác, như: gạch trình tường đại diện cho dân tộc Lô Lô; cầu thang lên xuống thiết kế theo dân tộc Tày và khung nhà đại diện cho dân tộc Giáy và Dao.
Căn homstay mang tên Zoong Xia Sảng Pủa
của gia đình bà Nguyễn Thị Chanh thôn Sảng Pả A, thị trấn Mèo Vạc
Với mong muốn phát triển du lịch ngay trên mảnh đất Mèo Vạc hùng vĩ, tươi đẹp này, gia đình bà Chanh hay rất nhiều hộ bà con đồng bào dân tộc khác, họ hy vọng du khách khi đến đây sẽ cảm nhận được sự gần gũi, giản dị cũng như được trải nghiệm, phong tục, tập quán của đồng bào các dân tộc ở Mèo Vạc. Ở mảnh đất mà đồng bào vẫn hàng ngày vất vả nương rẫy, trồng trọt mưu sinh, thì những bước đi mạnh dạn của những cá nhân làm mô hình du lịch cộng đồng như bà Chanh đã và đang truyền cảm hứng cho nhiều thanh niên trẻ trên con đường khởi nghiệp, làm giàu từ chính mảnh đất quê hương mình.
Nằm ở vị trí địa đầu của Tổ quốc, huyện Mèo Vạc có tiềm năng lớn để phát triển du lịch, với mong muốn đưa du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, chính quyền địa phương cũng đã thực hiện rất nhiều giải pháp nhằm đánh thức ngành công nghiệp không khói, từng bước tạo công ăn việc làm, mở hướng thoát nghèo bền vững cho bà con địa phương. Những năm gần đây, Mèo Vạc nổi lên là một địa điểm đến du lịch hấp dẫn bởi cảnh sắc thiên nhiên hùng vĩ, bản sắc văn hóa các dân tộc đa dạng, các dịch vụ du lịch dần hoàn thiện hơn.
Quan tâm phát triển sản phẩm du lịch đặc trưng…
Để phát triển du lịch mà vẫn bảo tồn tài nguyên thiên nhiên quý báu, bảo vệ di sản địa chất, giới thiệu, quảng bá nét văn hóa truyền thống, đa sắc màu của người dân vùng cao; huyện Mèo Vạc chú trọng đầu tư, khuyến khích thu hút đầu tư phát triển hạ tầng và các sản phẩm du lịch, thương mại và nâng cao chất lượng dịch vụ. Ông Ngô Mạnh Cường, Phó Chủ tịch UBND huyện Mèo Vạc cho biết:UBND huyện đã chỉ đạo tiếp tục tạo điều kiện và duy trì và nâng cao chất lượng của các làng văn hóa du lịch cộng đồng gắn với bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của các dân tộc. Tuyên truyền vận động nhân dân giữ gìn, cải tạo, bảo tồn kiến trúc nhà ở truyền thống. và xếp tường rào đá cho các hộ dân tại xã Pải Lủng, Sủng Trà. Triển khai vẽ tranh bích họa hài hòa với cảnh quan cho một số ngôi nhà dọc trục đường quốc lộ 4C nối từ huyện Mèo Vạc sang huyện Đồng Văn. Song song đó, là việc biên soạn tài liệu về văn hóa truyền thống của các dân tộc như: Mông, Dao, Tày, Nùng, Lô Lô, Giáy đưa vào giảng dạy trong các trường học góp phần nâng cao nhận thức cộng đồng về bảo vệ và phát huy giá trị Công viên địa chất toàn cầu Cao nguyên đá Đồng Văn, tiếp tục đầu tư xây dựng hệ thống thiết chế văn hóa từ huyện đến cơ sở.
Đặc biệt, Mèo Vạc có một điểm lưu trú mới tạo được ấn tượng cho du khách khi đến với miền Cao Nguyên Đá. Đó chính là Làng Văn hóa du lịch Cộng đồng dân tộc Mông thôn Pả Vi Hạ, xã Pả Vi, đây là một điểm nhấn của Mèo Vạc ở Hà Giang. Ngay từ lối vào đã gây ấn tượng cho du khách, với cổng được thiết kế từ hai chiếc khèn lớn biểu tượng cho văn hóa Mông. Từ con đường sạch sẽ được lát bằng đá, hai bên đường trồng cây đào làm cảnh quan, cảnh sắc thiên nhiên tươi đẹp, không gian văn hóa Mông hấp dẫn, khiến cho mỗi du khách khi đến đây chắc chắn sẽ có những trải nghiệm đáng nhớ. Làng văn hóa Du lịch cộng đồng dân tộc Mông có 26 hộ đang sinh sống và 18 hộ gia đình người Mông làm du lịch. Đến với làng, là đến với một không gian mang đậm bản sắc văn hóa của người Mông, với những nếp nhà trình tường truyền thống, với hàng rào vách đất nâu, những bắp ngô phơi trên xà nhà, với những người dân thật thà chân chất, trong những bộ váy áo thổ cẩm đẹp đặc sắc. Ngoài ra, du khách sẽ được trải nghiệm nhiều nét văn hóa trong đời sống đồng bào Mông, như đan quẩy, tấu, se sợi, dệt vải, các sản phẩm thủ công truyền thống. Nhằm tạo điều kiện và động viên các hộ gia đình tham gia làm du lịch. Với chính quyền địa phương, ngoài hỗ trợ về vốn còn thường xuyên tổ chức các buổi tập huấn về nghiệp vụ du lịch cho bà con đồng bào dân tộc, hướng dẫn về cách phục vụ, kỹ năng giao tiếp cơ bản với khách du lịch, xử lý tình huống, thu dọn buồng phòng lễ tân, về an toàn thực phẩm cho du khách khi đến lưu trú và trải nghiệm.
Một góc Làng Văn hóa du lịch Cộng đồng dân tộc Mông thôn Pả Vi Hạ, xã Pả Vi
Ngoài ra, huyện còn xây dựng các sản phẩm hàng hóa phục vụ phát triển du lịch, chỉ đạo các cơ quan chuyên môn hướng dẫn các HTX nâng cao chất lượng các sản phẩm đã được công nhận OCOP, như: Gạo khẩu mang, giò bò, rượu Tam giác mạch, rượu ngô Chí Sán, rượu ngô Mê Cung Đá, mật ong Bạc Hà, kẹo Tam Giác Mạch, chè Cao Nguyên Xanh… Đến nay, huyện đã có 15 sản phẩm đạt sao, trong đó có 8 sản phẩm đạt 4 sao, 07 sản phẩm đạt 3 sao và đã có một số sản phẩm được giới thiệu, quảng bá, bày bán trên sàn thương mại điện tử.
Có thể nói, hoạt động quảng bá, xúc tiến hình ảnh du lịch được huyện tích cực thực hiện quảng bá thời gian qua, cùng với đó là nhiều chuyến công tác học tập kinh nghiệm, xúc tiến du lịch tại các tỉnh bạn, đã mang lại hiệu quả tích cực trong thu hút khách, các nhà đầu tư, đưa ra các sản phẩm du lịch đa dạng, bổ sung cho thị trường du lịch. Huyện cũng đón nhiều đoàn báo chí, truyền thông của tỉnh, của Trung ương đến tìm hiểu, đưa thông tin quảng bá về vẻ đẹp của Mèo Vạc. Qua đó, hình ảnh về Mèo Vạc, đã được giới thiệu tại các sự kiện, hội chợ, triển lãm du lịch ở các địa phương trong cả nước.
Kết quả, lượng khách du lịch đến huyện trong 6 tháng đầu năm 2023 đạt 273.881 lượt người, tăng 160% so với cùng kỳ năm trước (số khách lưu trú qua đêm: 132.786 người, trong đó khách nước ngoài 22.124 người). Doanh thu từ du lịch ước đạt trên 235 tỷ đồng. Với sự thay đổi nhận thức của người dân cùng sự vào cuộc của các cấp, ngành, nhiều mô hình du lịch mới ra đời đã mang lại kinh tế cho một số hộ bà con đồng bào dân tộc, góp phần tạo môi trường sống, lao động theo hướng mới, tăng thêm thu nhập cho người dân địa phương. Sự nhanh nhẹn, nhạy bén, dám nghĩ dám làm của những người mạnh dạn trong đồng bào dân tộc ở Mèo Vạc đã và đang có sức lan tỏa và truyền cảm hứng cho nhiều hộ gia đình khác thay đổi cách nghĩ, bắt tay vào làm du lịch cộng đồng là một trong những phương thức để xóa đói giảm nghèo, phát triển kinh tế, góp phần đưa du lịch Mèo Vạc ngày càng khởi sắc.
T.G: Minh Chuyên – tuyengiao.hagiang.gov.vn
